Biblioteka

Słowniczek biblioteczny

 

A

Aneks

 – dodatek, załącznik uzupełniający tekst główny.

B

Beletrystyka
 - utwory literatury pięknej, obejmujące powieści, nowele, opowiadania.

Bibliofil
– miłośnik, znawca i zbieracz rzadkich i cennych książek.

Bibliografia
 - uporządkowany spis dokumentów dobranych według określonych kryteriów, pełniący funkcję informacyjną.

Biblioteka
- zbiór książek i innych materiałów źródłowych (księgozbiór).

Biblioteka Aleksandryjska
– największa i najbogatsza biblioteka świata starożytnego.

Biblioteka Jagielońska
– główna biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Biblioterapia

- terapia poprzez czytanie.

Biografia autora
 - informacja o życiu i twórczości autora książki.

Bookcrossing
- idea nieodpłatnego przekazywania książek poprzez pozostawianie ich w miejscach publicznych, jak również w miejscach celowo utworzonych tzw. półkach bookcrossingowych.

Budowa książki
- prezentacja multimedialna.

D

Dane biblioteczne o książce

- dane o książce, wypisane ze strony tytułowej i metryczki w odpowiednie miejsca karty katalogowej.

Dedykacja

- tekst autora, wydawcy lub drukarza książki, umieszczony zwykle na pierwszej stronie, bądź tuż po tytule, informujący o poświęceniu komuś swego dzieła.

E

E-book, książka elektroniczna

- cyfrowa wersja książki, rozpowszechniana głównie przez Internet.

Ekslibris
 - artystycznie skomponowany znak własnościowy książki z nazwiskiem i symbolicznym elementem graficznym właściciela lub nazwą instytucji, odbity na kartce przyklejanej na wewnętrzną stronę okładki.

Encyklopedia
- wydawnictwo naukowe lub popularnonaukowe zawierające zbiór wiadomości ze wszystkich dziedzin wiedzy lub jednej dyscypliny, uporządkowanych najczęściej alfabetycznie.

Errata
 - wykaz błędów i pomyłek dostrzeżonych w książce w trakcie druku lub bezpośrednio po jej wydrukowaniu, dołączony do każdego egzemplarza nakładu, najczęściej w postaci oddzielnej kartki.

F

Fiszka

- kartka do sporządzania notatek.

H

Hasło

- wyraz lub wyrazy wysunięte na czoło pozycji i decydujące o zaszeregowaniu ich w słowniku, encyklopedii, katalogu, bibliografii itp.

I

Indeks, skorowidz

- alfabetyczny wykaz terminów, spis nazwisk, haseł występujących w danej książce.

Inicjał
- litera rozpoczynająca rozdział lub wydzielone części tekstu, która z całości wyróżnia się wielkością, kształtem, kolorem lub ozdobami.

Inkunabyły
- najwcześniejsze druki, powstałe przed 1501, których wygląd zewnętrzny naśladował książki rękopiśmienne.

K

Karta katalogowa

- opis dokumentu sporządzony na kartach lub w komputerze; zawiera dane o książce pochodzące ze strony tytułowej i metryczki.

Karta tytułowa
- podaje podstawowe informacje o książce: autora, tytuł, nazwiska współtwórców, adres wydawniczy.

Kartoteka
- uporządkowany zbiór kart informacyjnych ułożonych według określonych kryteriów, zawierających opis fragmentu książki lub artykułu z czasopisma.

Kartoteka osobowa
- kartoteka zawierająca zbiór kart informacyjnych o znaczących postaciach w układzie alfabetycznym.

Kartoteka zagadnieniowa
 - kartoteka zawierająca zbiór kart informacyjnych o piśmiennictwie dotyczącym określonych tematyk.

Katalog
- spis przedmiotów (dokumentów) jednego rodzaju, dokonany według określonej zasady.
 

Katalog biblioteczny

- opisy książek i innych dokumentów gromadzonych w bibliotece na kartach katalogowych, uporządkowanych w sposób ułatwiający ich wyszukiwanie (alfabetyczny, tytułowy, przedmiotowy, rzeczowy).

Katalog alfabetyczny
- zbiór kart katalogowych ułożonych według nazwiska autora; w przypadku pracy zbiorowej o miejscu karty decyduje tytuł książki.
 

Katalog komputerowy
 – katalog biblioteczny opracowany w programie komputerowym i udostępniony w systemie.

Katalog przedmiotowy
 – szereguje opisy katalogowe dokumentów według haseł przedmiotowych charakteryzujących tematykę dzieła.

Katalog tytułowy
– zbiór kart katalogowych ułożonych alfabetycznie według tytułów dzieł.

Kodeks
– jedna z form książki. Jest to zbiór kart złączonych (szytych, klejonych) na jednym z brzegów nazywanym grzbietem książki.

Kodeksy średniowieczne
- były to księgi zawierające teksty zarówno religijne jak i świeckie.
 

Książka

– dokument graficzny myśli ludzkiej, w postaci trwale połączonych stron (kodeksu).

Książka elektroniczna, e-book
- cyfrowa wersja książki, rozpowszechniana głównie przez Internet.

L

Leksykon
- słownik zawierający wiadomości encyklopedyczne (łączy cechy słownika i encyklopedii).

M

Motto
- cytat, aforyzm, sentencja umieszczona na początku utworu lub jego części, jako myśl przewodnia nawiązująca do treści dzieła.

O

Objaśnienia skrótów
- zbiór alfabetycznie ułożonych skrótów zastosowanych w tekście z wyjaśnieniem ich pełnej nazwy lub znaczenia.

Obwoluta
- papierowa okładka zakładana na właściwą okładkę książki pełni funkcję ochronną. Jest również ozdobą książki, a także pełni rolę informacyjno-reklamową

Odsyłacz
- znak graficzny (gwiazdka, litera lub liczba) odsyłająca czytelnika do przypisu lub prowadzący do innego terminu (zob.-zobacz, por.-porównaj) stosowany w bibliografiach, indeksach, encyklopediach, słownikach.

Okładka
- pełni kilka funkcji: ochronną, ozdobną oraz informacyjną, może być miękka bądź twarda, często podaje informacje o autorze i tytule.

Opis książki
- dane o książce, wypisane ze strony tytułowej i metryczki w odpowiednie miejsca karty katalogowej.

P

Papirus
 – materiał pisarski otrzymywany z tzw. trzciny papirusowej rosnącej na bagnistych terenach strefy podzwrotnikowej.

Pergamin
 – materiał pisarski (podłoże, na którym można pisać) wyrabiany ze skór zwierzęcych. Wytwarzanie pergaminu zwano pergaminnictwem.

Posłowie
- krotki tekst umieszczony na końcu książki, napisany przez autora, redaktora lub wydawcę, wyjaśniający nie poruszane w książce, a związane z jej treścią zagadnienia.

Przedmowa
 - tekst zamieszczony przez autora, komentatora lub wydawcę na początku książki.

Przypisy
- komentarze, objaśnienia lub uzupełnienia tekstu głównego, umieszczone u dołu odpowiedniej strony lub przy końcu książki.

S

Słownik
– zbiór wyrazów ułożonych według pewnej zasady (najczęściej alfabetycznie, rzadziej tematycznie), objaśnianych pod względem znaczeniowym, często ilustrowanych przykładami użycia.

Spis treści
 – wykaz części składowych wydawnictwa; może zawierać takie elementy jak np. wstęp, rozdziały, podrozdziały, ilustracje.

Sygnatura biblioteczna
– umowne oznaczenie określające miejsce przechowywania dokumentu w bibliotece. W bibliotekach szkolnych może mieć symbol literowy lub cyfrowy według Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej.

T

Tytulatura
– ogół danych służących do identyfikacji wydawnictwa, umieszczonych w przypadku czasopisma i gazety na pierwszej stronie, w przypadku książki – na karcie tytułowej i w metryce.

W

Wstęp
– tekst umieszczony z reguły na początku utworu; napisany przez autora, wydawcę, tłumacza lub inną osobę; zawiera informacje dotyczące powstawania utworu oraz jego problematyki.
 

Z

Zwój– pierwotna postać książki w formie długiej wstęgi nawiniętej na dwa drążki.

 

/źródło: http://haslabiblioteczne.blogspot.com/